Aταξία Friedreich (FA)

Aταξία Friedreich (FA)

Eίναι μία γενετική νευρομυϊκή ασθένεια, που κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο ή οφείλεται σε τυχαία μετάλλαξη και χαρακτηρίζεται από νωτιαιοπαρεγκεφαλιδικό εκφυλισμό. Τα άτομα με FA έχουν μετάλλαξη που οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή μίας πρωτεΐνης (frataxin- φραταξίνη) που είναι σημαντική για τη λειτουργία των μιτοχονδρίων των κυττάρων, που αποτελούν τα ενεργειακά εργοστάσια. Επιπλέον, οι νευρώνες εκφυλίζονται κι ευθύνονται για την συμπτωματολογία της ασθένειας. Παρουσιάζεται σε 1:40.000 ανθρώπους παγκοσμίως, ενώ ανιχνεύεται φορεία σε 1:120 ανθρώπους. Τα συμπτώματά της μπορεί να παρουσιαστούν σε ηλικίες 5-15 με ραγδαία εξέλιξη ή και αργότερα κατά την ενήλικη ζωή.

Συμπτώματα

  • Απώλεια συντονισμού ποδιών και χεριών, νευροπάθεια. 
  • Εξάντληση.
  • Μυϊκή απώλεια.
  • Οφθαλμικές βλάβες.
  • Κώφωση.
  • Ατελής ομιλία, δυσαρθρία. 
  • Δυσφαγία. 
  • Σκολίωση.
  • Διαταραχές αναπνοής κατά τον ύπνο, υπνική άπνοια.
  • Σακχαρώδης διαβήτης.
  • Καρδιακά προβλήματα (υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, αρρυθμίες).
  • Ψυχολογικά θέματα. 

Η Διάγνωση μπορεί να πραγματοποιηθεί με γενετική εξέταση.

Η Aντιμετώπιση περιλαμβάνει την επιμέρους αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, αλλά θεραπεία δεν υπάρχει.

Πιο συγκεκριμένα, ενδείκνυνται: 

  1. Εργοθεραπεία
  2. Υδροθεραπεία
  3. Φυσικοθεραπεία – ενεργητικές /παθητικές διατάσεις, αερόβια άσκηση, άρση ελαφρών βαρών
  4. Λογοθεραπεία
  5. Ορθοστάτης
  6. Ορθώσεις (AFOs)
  7. Αμαξίδιο – επαναξιολόγηση καταλληλότητας μία φορά ετησίως για ενήλικες και ανά δύο έτη για παιδιά 
  8. Μπαστούνια
  9. Ειδικά ακουστικά
  10. Καρδιογράφημα/υπερηχογράφημα καρδιάς >1 φορά/ετησίως
  11. Ετήσια αξιολόγηση υπνικής άπνοιας (μελέτη ύπνου)
  12. CPAP
  13. Σπονδυλοδεσία
  14. Ψυχολογική/ψυχιατρική υποστήριξη
  15. Νευρολογικά φάρμακα 
  16. Παυσίπονα – μυοχαλαρωτικά φάρμακα
  17. Oφθαλμολογικά φάρμακα 
  18. Καθαρτικά – κλύσματα για την ορθή λειτουργία του εντέρου
  19. Καρδιοπροστατευτικά φάρμακα
  20. Παρουσία συμπτωμάτων καρδιακής ανεπάρκειας, ειδικό φαρμακευτικό σχήμα
  21. Βηματοδότης (κατόπιν ενδείξεων)
  22. Αντιαρρυθμικά φάρμακα
  23. Αντιπηκτικά φάρμακα 
  24. Διουρητικά φάρμακα
  25. Holter 
  26. Πολυβιταμινούχα σκευάσματα και αντιοξειδωτικά 
  27. Τακτικές μετρήσεις προσδιορισμού φερριτίνης ορού 
  28. Αντιμουσκαρινικά φάρμακα
  29. Προκινητικά φάρμακα για την εύρρυθμη λειτουργία του εντέρου 
  30. Εξετάσεις μέτρησης γλυκόζης >1 φορά/ετησίως και θεραπεία με ινσουλίνη, σε περιπτώσεις διαβήτη ανθεκτικού σε διατροφή και άσκηση.

 

Αναλυτικά για την Κλινική Διαχείριση της Πάθησης:

ClinicalManagementGuidelinesForFA

 

Γίνονται έρευνες και κλινικές δοκιμές και για περισσότερες λεπτομέρειες επισκεφθείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες:

www.ataxia.org, 

www.curefa.org,

http://www.e-facts.eu/html/studies/home,

https://www.centerwatch.com/clinical-trials/listings/condition/829/fried…

https://clinicaltrials.gov/ct2/home

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα βρείτε πληροφορίες του Ελληνικού Συλλόγου για την Αταξία Friedreich: 

https://hfa.gr/

Για επαφή με την παγκόσμια οργάνωση γονέων παίδων με FA:

www.faparents.org

Παρουσιάζονται οι διάφορες περιοχές του χρωμοσώματος 9 και κυριότερα η περιοχή μεταλλάξεις στην οποία ευθύνονται για αταξία Friedreich (FA ή FRDA).

Βιβλιογραφία

  • A.H. Koeppen et al, The pathogenesis of cardiomyopathy in Friedreich ataxia, PLOS ONE, 2015, 10, 3, pp. 1-16.
  • A. McCormick et al, Impact of diabetes in Friedreich ataxia clinical outcome measures study, Ann. Clin. Transl. Neur., 2017, 4, 9, pp. 622-631.
  • A. Saghazadeh et al, Early- onset Friedreich’s ataxia with oculomotor apraxia, Acta Med. Iran, 2017, 55, 2, pp. 128-130.
  • Background, Pathophysiology, Epidemiology, Friedreich Ataxia, July 19, 2017,  http://emedicine.medscape.com/article/1150420-overview.
  • B.S. Zeigelboim  et al, Otoneurological abnormalities in patients with Friedreich’s ataxia, Int. Arch. Otorhinolaryngol., 2017, 21, pp. 79-85.
  • Muscular Dystrophy Canada, Friedreich’s Ataxia, http://www.muscle.ca/about-muscular-dystrophy/types-of-neuromuscular-disorders/friedreichs-ataxia/.
  • F. Weidemann et al, The cardiomyopathy in Freidreich’s ataxia – new biomarker for staging cardiac involvement, Int. J. Cardiol., 2015, 194, pp. 50-57.
  • G. De Michele, A. Filla, Friedreich ataxia today-preparing for the final battle, Lancet Neurol., 2015, 14, pp. 174-182.
  • G. Vasco et al, Functional and gait assessment in children and adolescents affected by Friedreich’s ataxia: a one-year longitudinal study, PLOS ONE, 2016, pp. 1-13.
  • J. Bodensteiner, Friedreich ataxia, Semin. Pediatr. Neurol, 2014, 21, 2, pp. 72-75.
  • K. Burk, Friedreich Ataxia: current status and future prospects, Cerebellum & Ataxias, 2017, 4, 4, pp. 1-9. 
  • LA Corben, D Lynch , M Pandolfo , JB Schulz,  MB Delatycki, Clinical Management Guidelines Writing Group. Consensus clinical management guidelines for Friedreich ataxia. Orphanet J Rare Dis., 2014, 30; 9: pp. 184.
  • L.P. Selvadurai  et al Cerebral abnormalities in Friedreich’s ataxia: a review, Neurosc. Biobehav. Rev., 2017, pp. 1-51.
  • M.H. Parkinson et al, Clinical features of Friedreich’s ataxia: classical and atypical phenotypes, J. Neurochem., 2013, 126, Suppl 1, pp.103-117. 
  • M. Patel  et al, Progression of Friedreich ataxia: quantitative characterization over 5 years, Ann. Clin. Trasl. Neur., 2016, 3, 9, pp. 684-694.
  • U.S. National Library of Medicine, Friedreich ataxia – Genetics Home Reference, https://ghr.nlm.nih.gov/condition/friedreich-ataxia.
  • National Institute of Neurological Disorders and Stroke, Friedreich’s Ataxia Fact Sheet, https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Friedreichs-Ataxia-Fact-Sheet.
  • NORD (National Organization for Rare Disorders), Friedreich’s Ataxia, https://rarediseases.org/rare-diseases/friedreichs-ataxia/.
  • S.C. Milneet al, Gastrocnemius and soleus spasticity and muscle length in Friedreich’s ataxia, J. Clin. Neurosci., 2016, 29, pp.29-34.
  • S. Sayah et al, Personality and neuropsychological profiles in Friedreich ataxia, Cerebellum, 2017.

Comments are closed.

↑